Valipac voor de federaties, hoe werkt het?

UPV staat voor Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid. Het is een concept waarbij producenten en importeurs verantwoordelijk worden gemaakt voor de gehele levenscyclus van hun producten.
De UPV op verpakkingen vindt zijn oorsprong in de Europese Richtlijn 94/62/EG (herzien door Richtlijn 2018/852/EG) die als belangrijkste ambitie heeft het volume en de schadelijkheid van de op de markt gebrachte verpakkingen te verminderen.
Deze richtlijn is omgezet in de drie gewestelijke wetgevingen naar het “Samenwerkingsakkoord” en heeft geleid tot twee beheersorganismen: Fost Plus voor huishoudelijke verpakkingen en Valipac voor bedrijfsmatige verpakkingen. België is het enige Europese land dat een specifieke organisatie voor bedrijfsmatige verpakkingen heeft. De meeste Europese landen hebben bedrijfsmatige verpakkingen niet in hun rapporteringssystemen opgenomen.
Fost Plus en Valipac rapporteren aan de Interregionale Verpakkingscommissie, die belast is met het toezicht en het verlenen van de respectieve erkenningen van de 2 organisaties.

Het Samenwerkingsakkoord van 5 maart 2020 legt de recyclagedoelstellingen vast voor huishoudelijke en bedrijfsmatige verpakkingen voor de periode 2021 – 2030.
Deze doelstellingen zijn aanzienlijk hoger dan de doelstellingen die op Europees niveau zijn vastgelegd.

* Voor huishoudelijke plastic verpakkingen is het te behalen percentage 65% in 2023 en 70% in 2030. Voor bedrijfsmatige plastic verpakkingen is het te behalen percentage 65% in 2030.

Hoeveel verpakkingen komen jaarlijks op de Belgisch markt?

Huishoudelijke verpakkingen krijgen veel aandacht in de politieke wereld, de media en bij de burgers. Maar wist u dat er jaarlijks evenveel bedrijfsmatige verpakkingen op de Belgische markt komen als huishoudelijke verpakkingen?

Hoewel de doelstellingen dezelfde zijn, verschillen de systemen vanuit operationeel oogpunt. Fost Plus kent de inzamel- en recyclagemarkten toe. Valipac past de principes van de vrije markt toe.

De oprichting van twee aparte organisaties is een keuze van de industrie. Wij geloven echt dat er nood is aan twee organisaties omdat de problematieken een totaal andere aanpak, kennis en kunde vereisen. Ook al gaat het bij beide om verpakkingsafval, de doelgroepen zijn verschillend, wat een totaal andere aanpak vergt. Bovendien stuurt Fost Plus de inzamel- en recyclagemarkten van het afval, terwijl Valipac met partners samenwerkt. Het zou dus ons inziens zeker niet efficiënter zijn om alles samen te voegen.

Valipac is in 1997 opgericht op initiatief van het Belgische bedrijfsleven. We functioneren via een participatiemodel, gebaseerd op overleg tussen de verschillende belanghebbende partijen: sectorfederaties, werkgeversorganisaties en overheden maken deel uit van onze besluitvormingsorganen.

Binnen het kader van de v.z.w.-wetgeving is Valipac vrij om de omvang en samenstelling van haar bestuursorganen te bepalen. De samenstelling van het bestuursorgaan wordt bepaald door de omvang van het tonnage van de bedrijven en de sectoren die binnen Valipac zijn vertegenwoordigd. Daarnaast zijn zuivere ontpakkers, ophalers, recycleurs en de verschillende beroepsorganisaties (VOKA, UWE, BECI, VBO) eveneens vertegenwoordigd.

Valipac verzamelt zelf geen afval maar verzamelt en analyseert data rondom bedrijfsmatig verpakkingsafval. De 6.200 klanten van Valipac brengen ongeveer 780.000 ton eenmalige verpakkingen en 3.410.000 ton herbruikbare verpakkingen op de Belgische markt, waarvan 720.000 ton bedrijfsmatig verpakkingsafval wordt gerecycleerd door de 220 ophalers aangesloten bij Valipac.
In 2022 werd 92,4% bedrijfsmatig verpakkingsafval gerecycleerd.

Uw troef als federatie? Uw leden oplossingen aanreiken. Zeker in het kader van de erg complexe wetgeving kunt u hen in de eerste plaats helpen te bepalen of zij onder deze verplichting vallen of niet. Vraag hen simpelweg een anonieme test te doen.

Blijkt uit het resultaat dat uw lid onder deze verplichting valt? Nodig hem dan uit contact op te nemen met een van onze klantenadviseurs op het nummer +32 (0)2 456 83 10 of via mail naar customer@valipac.be.

In januari en februari zit Valipac samen met zijn klanten om hen te helpen met hun jaarlijkse aangifte.

• Buiten deze periodes kunnen uw leden onze Aangiftegids raadplegen, of contact opnemen met onze klantenadviseurs op het nummer +32 (0)2 456 83 10 of via mail naar customer@valipac.be.

Onze opleidingen gaan online door. De data worden weergegeven op de opleidingspagina.

Gemiddeld bevat ongesorteerd restafval van bedrijven nog 50% nuttig te gebruiken materiaal dat gerecycleerd kon worden als het bij de bron was gesorteerd. Het merendeel van deze materialen moet ook verplicht worden gesorteerd in de drie gewesten.

In dit verband staan we erop dat onze klanten en leden van de federaties samenwerken met een bij Valipac aangesloten ophaler. Deze bedrijven bieden de garantie dat uw afval in overeenstemming met de milieuwetgeving wordt verwerkt. De ingezamelde tonnages zijn ook opgenomen in de cijfers van Valipac en laten ons toe om de recyclagepercentages te optimaliseren.

Om bedrijven hierbij te helpen, ontwikkelde Valipac de website iksorteerinmijnbedrijf.be. Deze website biedt een antwoord op talloze vragen: welke afvalstromen moeten verplicht worden gesorteerd, hoe sorteren, welke ophaler inschakelen enz. De gebruiker van de website kan ook gratis communicatiemateriaal bestellen of downloaden. Tot slot kan de gebruiker ook zijn sorteerkennis testen aan de hand van 3 ludieke en educatieve spelletjes.

Waarom wordt plastic afval überhaupt geëxporteerd?

Hierin spelen verschillende factoren mee, maar een belangrijke reden is omdat deze landen een grotere afzetmarkt bieden voor gerecycleerde materialen die grondstoffen vormen voor nieuwe materialen.

Vandaag is de afzetmarkt voor gerecycleerde materialen in Europa nog te klein. We zijn volop bezig om ook in Europa een grotere afzetmarkt te creëren voor gerecycleerde materialen en deze als grondstoffen in te zetten voor nieuwe materialen. Zo is Valipac erin geslaagd om kwalitatieve krimphoezen te ontwikkelen uit gerecycleerd materiaal.

In principe zijn de lokale overheden verantwoordelijk voor de controles bij de recyclagebedrijven. Valipac heeft geen machtiging om in het buitenland te controleren. Desondanks organiseren we jaarlijks visuele inspecties op de sites van haar aangesloten ophalers om de kwaliteit van het uitgaand materiaal te controleren. Bovendien gaan we geregeld ter plaatse kijken waar het bedrijfsmatig plastic verpakkingsafval van Belgische oorsprong wordt verwerkt.

Controle op de gerapporteerde hoeveelheden

Valipac maakt zich sterk dat haar cijfers en analyses correct zijn. Onze meerwaarde zit ook net in het juist adviseren van de hele keten op basis van gedetailleerde cijfers. De gerapporteerde cijfers worden gecontroleerd door een team van 11 medewerkers. Bovendien worden de cijfers nog eens extra één keer per jaar door onafhankelijke expertenkantoren geauditeerd.

Valipac voert elk jaar controles uit op de door de ophalers gerapporteerde gegevens en op de kwaliteit van de door hen gedeclareerde stromen. Alle ophalers worden jaarlijks gecontroleerd door Valipac en door een extern kantoor. De kwaliteit van de stromen wordt ook elk jaar gecontroleerd door een extern bureau dat samenstellingsanalyses of visuele inspecties uitvoert. Jaarlijks worden bijna 470 administratieve controles en 540 kwaliteitscontroles uitgevoerd.

Traceerbaarheid van het bedrijfsmatig verpakkingsafval

Valipac heeft contracten afgesloten met de belangrijkste traders van bedrijfsmatig plastic verpakkingsafval. Deze bedrijven werken volledig in lijn met de Europese normen en willen bijdragen tot een transparantere afvalketen. Van deze bedrijven krijgt Valipac dan ook toegang tot alle data over hun klanten in België, de hoeveelheid plastic verpakkingsafval, de kwaliteit ervan en de recyclagebedrijven waar ze het naartoe brengen.

Op basis van de input van de ophalers en nu ook de traders heeft Valipac vandaag een duidelijk zicht op 99% van de recyclagemarkt van plastic bedrijfsmatige verpakkingen.

Van de 62,3 kT bedrijfsmatige plastic verpakkingen die aan Valipac werden gedeclareerd, werd 40% binnen de Europese Unie gerecycleerd (o.a. in België, Nederland en Frankrijk), 40% in Azië (o.a. in Vietnam, Maleisië en Indonesië) en 20% in Turkije.

Controle op de effectieve recyclage  van bedrijfsmatig kunststof verpakkingsafval

Tot dusver voerde SGS 47 audits uit bij recycleurs buiten Europa, waarvan 39 dossiers compleet zijn. Hiermee bereiken we een voorlopig compliance-niveau van 79% (voor de overige 21% zijn de audits nog niet afgerond). Tegen eind 2023 willen we nog 17 bijkomende audits laten uitvoeren, om een compliance-niveau van 80% te halen.

1) Conclusie van de audits in Azië

De audits bevestigen de effectieve recyclage onder “broadly equivalent conditions*” (op één uitzondering na), alsook dat de gecontroleerde recyclagebedrijven beschikken over de juiste recyclage infrastructuur (waslijnen, extruders, …). Een eerste red flag werd gemeld voor een recycleur in Vietnam. Het bedrijf beschikte niet over de nodige vergunningen, en correcte arbeidsomstandigheden werden niet in acht genomen.

2) Conclusie van de audits in Turkije

Op twee uitzonderingen na, bevestigen de audits de effectieve recyclage onder “broadly equivalent conditions”. Er werden verscheidene non-conformiteiten gemeld in verband met de milieuvergunning (verbranding van extruderfilters in de open lucht). Wij hebben een remediërend traject opgesteld en zullen een nieuwe audit uitvoeren om na te gaan of de remediërende maatregelen correct zijn uitgevoerd.

De 3 recycleurs die als niet-compliant werden beschouwd, vertegenwoordigen samen 2.200 ton kunststof. Dit tonnage werd uit de recyclagecijfers van 2022 geschrapt en Valipc heeft meteen de nodige maatregelen getroffen om de traders die materiaal naar deze recycleurs afvoeren, op de hoogte te brengen.

* Geen kinderarbeid, naleving van algemene veiligheids- en milieuvoorwaarden.